'2021 was een uitdagend schimmeljaar'

Wobbe van der Veen is technisch adviseur bij Corteva. ‘Vorig jaar was echt een heel uitdagend schimmeljaar.’ Hij blikt daarom terug op het teeltseizoen van 2021. En hij geeft zijn verwachtingen en tips voor de aardappelteelt in 2022.

Hoe kijk je terug op de aardappelteeltseizoen van 2021?

“Het was zoals bekend een nat en groeizaam teeltseizoen, met veel langdurige blad-nat periodes. Ideale omstandigheden voor Phytophthora. Waar de voorgaande drie jaren vooral droog en warm waren, zonder veel problemen met Phytophthora, was het in 2021 plotseling even alle zeilen bij zetten.

De infectiedruk was hoog met veel infectiemomenten. Daar komt nog bij dat we de laatste jaren te maken hebben met agressievere stammen (zoals EU36 en EU37). De agressiviteit zit vooral in de kortere cyclus; niet in 7 maar in 4-5 dagen doorloopt de schimmel de volledige levenscyclus. In een normaal wekelijks spuitschema krijg je dan nauwelijks vat op de verspreiding van deze agressieve schimmels.”

Zag je verschillen tussen regio’s?

“In alle regio’s hebben we wel Phytophthora gezien. Maar zeker in de gebieden waar het gewas door een ruime vochtvoorziening en een betere opname van nutriënten een explosieve groei liet zien. Als je dan niet alert bent, ben je al snel te laat met de bescherming. Plus dat ook aan het einde van het seizoen de druk van Phytophthora hoog was. Het gewas bleef langer groen en had later in de zomer nog hergroei waardoor de schimmel zich opnieuw manifesteerde.”

Wat was de beste spuitstrategie in 2021?

“Bij Phytophthora is voorkomen beter dan genezen. Dus preventief spuiten is de beste strategie. Begin op tijd en gebruik een middel dat infectie voorkomt. Want als sporen niet kunnen ingroeien, blijven blad of stengel onaangetast, ontstaat er geen schimmelpluis en kunnen nieuwe sporen zich niet verspreiden naar andere planten.”

Sommige telers vonden de beschikbare gewasbeschermingsmiddelen minder goed werken. Hoe kan dat? 

“Dat komt door de kortere levenscyclus van de agressieve Phytophthora-stammen. In een nat en groeizaam jaar als 2021 kom je met een wekelijkse spuitinterval dan niet uit. Je loopt telkens achter de infecties aan. Het advies is om met een korter interval te spuiten óf te kiezen voor een middel dat langer beschermt.”

Wat doet een Phytophthora-middel dat langer beschermt?

“Een middel als Zorvec beschermt een aardappelplant 3 tot 4 dagen langer dan andere middelen. Dat komt door de systemische werking, waarbij het middel zich na opname goed verdeelt in het blad. Daardoor groeit het mee met het blad en de stengel. Zo kan het ook de nieuwe groei goed beschermen. Met name in de snelle loofgroeifase kan een plant binnen 7-10 dagen een nieuwe bladetage aanleggen. Zorvec kan deze aanwas beter en langer beschermen dan de andere middelen in de markt. Een andere reden voor deze langere beschermingsduur is de nieuwe werkingswijze waardoor de schimmel geen celwanden op kan bouwen. Dat maakt Zorvec effectiever dan andere middelen.”

Wat adviseer je aardappeltelers voor het komende seizoen?

• Alle mancozeb-middelen zijn het komende seizoen niet meer toegelaten. Bepaal op tijd welke alternatieve middelen in je spuitplan passen.
• Door de hoge infectiedruk in 2021 is er risico op een zieke knol tussen het pootgoed voor 2022. Dat betekent dat Phytophthora bij opkomst al aanwezig kan zijn en dat de plant ziek boven kan komen. Wees hier alert op. Als de aardappelen ziek bovenkomen, pak deze infectie dan aan met een standaard middel + het toevoegmiddel Curzate Partner.
• Begin in de snelle loofgroeifase op tijd met preventief inzetten van Zorvec. Wat we het afgelopen jaar zagen was dat er al vroeg een hoge druk van Phytophthora was. Telers die op tijd met de sterke preventieve werking van Zorvec begonnen, hielden het gewas vrij van aantasting. Telers die te lang door gingen met andere middelen – soms in combi met een te lange interval – hadden aangetast gewas wanneer ze startten het Zorvec-blok. In zo’n geval is het advies eerst een stopbespuiting te doen met andere middelen. Pas dan start je met het Zorvec-blok.
• Is er sprake van een zeer geringe aantasting (een enkel blaadje) combineer Zorvec dan altijd met een sterk curatief middel zoals bijvoorbeeld Proxanil en herhaal dat na 7 dagen.
• Zet je gewasbeschermingsmiddelen op de juiste manier in. Pas de intervalperiodes aan afhankelijk van het weer.
• Let ook op het maximum aantal bespuitingen. Voor Zorvec zijn dat maximaal 4 bespuitingen per seizoen. Gebruik in verband met resistentiemanagement het middel niet vier keer achter elkaar. Het advies is een blok van 3x Zorvec, vervolgens een ander middel en daarna nog 1x Zorvec. Of een blok met 2x Zorvec, vervolgens een ander middel en daarna nog 2x Zorvec.
• Zet Zorvec vooral in tijdens de snelle loofgroeifase. Dan komen alle eigenschappen van Zorvec het beste tot zijn recht.

Trends in gewasbescherming aardappelen

“De teelt van Phytophthora-resistente aardappelrassen zal waarschijnlijk wel toenemen”, verwacht Van der Veen. “Afnemers, handelshuizen, maar ook telers vragen en kijken er steeds meer naar. Onder andere omdat er met deze rassen minder bespuitingen en dus minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. De grote vraag is of de rassen hun (vaak nog enkelvoudige) resistentie kunnen behouden of dat de Phytophthora-schimmel zich zo kan aanpassen dat er alsnog aantasting komt in deze rassen. Aantasting was er vorig jaar. Maar dan is er minder gewasbescherming nodig in vergelijking met de niet-resistente rassen.”

Een andere trend die al wel wordt gebruikt, maar zich langzaam ontwikkelt, is de inzet van beslissingsondersteunende systemen. Hierdoor is nauwkeuriger te bepalen wanneer een infectiemoment te verwachten is en dus wanneer een bespuiting nodig is. “Willen dergelijke systemen in de praktijk goed bruikbaar zijn, dan moeten alle benodigde parameters per perceel beschikbaar zijn. Zo niet, dan zijn de signalen niet altijd voldoende betrouwbaar en praktisch toepasbaar. Maar ik kan me wel voorstellen dat we in de toekomst meer gebruik gaan maken van dergelijke systemen.

Praktijkervaring met Phytophthora in 2021

Krol Aardappelen in Gemert (Provincie Noord-Brabant, NL) is gespecialiseerd in de teelt van frietaardappelen. Het bedrijf voert alle teelt- en oogstwerkzaamheden in eigen beheer uit. Benieuwd welke aanpak zij hanteren voor een gezond aardappelgewas? Paul Krol geeft een kijkje in de keuken tijdens de oogst van 2021.

Meer informatie over Zorvec:
 

• Voor welke aardappelteelten is Zorvec geschikt?

“Voor alle teelten. De praktijk wijst uit dat in de teelt van consumptie- en zetmeelaardappelen Zorvec al goed in het spuitschema zit. Het wordt voornamelijk ingezet tijdens de snelle loofgroeifase. Bij de teelt van pootaardappelen ligt dat iets anders, omdat daar de nadruk ligt op luispreventie. Maar in een nat jaar als 2021 is ook bij pootgoedtelers preventief spuiten tegen Phytophthora topprioriteit. En dat kan ook prima, zeker met Zorvec. Stel dat je elke 5 dagen luisbestrijding inzet, dan kan Zorvec op elke 10 dagen worden meegespoten bij een normale phytophthora druk. Stel dat je elke 7 dagen luisbestrijding inzet en de ziektedruk is hoog zoals afgelopen jaar, dan is Zorvec het enige middel dat die 7 dagen kan overbruggen. Dus ook voor de pootgoedteelt liggen er goede mogelijkheden voor de inzet van Zorvec.”

• Hoe zit het met de kosten per hectare?

“Het belangrijkste voordeel van Zorvec is het langere spuitinterval van 3-4 dagen meer ten opzichte van andere middelen. En zelfs met dit langere spuitinterval geeft het een betere bescherming dan andere middelen met een korter spuitinterval. Als we met die kennis de kosten per hectare vergelijken met andere middelen dan moet je voor een eerlijke vergelijking uitrekenen wat de kosten per dag zijn. De kosten zijn dan gelijk. Wat ook telt, is het feit dat je met de maximaal 4 bespuitingen met Zorvec, 2 bespuitingen kan besparen ten opzichte van een traditioneel middel. Sommige telers zeggen: ‘Ach mijn uren reken ik niet en die trekker en spuit staan er toch’. Maar een trekker loopt niet op water en je moet natuurlijk ook wat voor de afschrijving rekenen. Dus minder spuiten is een besparing die je als teler niet mag vergeten.”

Bekijk ook veelgestelde vragen voor meer informatie over Zorvec >

Overige berichten